Ne sattığınızı anlayamadık ki

Reklam dünyası en sık sık tartıştığı konulardan birini bir kez daha masaya yatırdı. Bu kez sebep Alexander Wang'ın H&M firması için tasarladığı kot pantolon koleksiyonunun tanıtımı için hazırlanan kışkırtıcı reklam kampanyası. Kampanya için son dönemin gözde modellerinden Anne Ewers, neredeyse tamamen çıplak bir şekilde Steven Klein'ın objektifine poz verdi. Bu da kampanyanın her ne kadar usta bir tasarımcı, kendini çoktan ispatlamış bir fotoğrafçı ve yıldızı parlak bir model görev alsa da "aslında ürün satmak için çıplak kadın bedenini kullanan ucuz bir girişim" diye nitelendirilmesinin önüne geçemedi.

Kampanya için çekilen bir başka fotoğrafta Anne Ewers'ın 'kendine dokunması' ise bardağı taşıran son damla oldu. Bu büyük gürültü koparan kareyi de koleksiyonu tasarlayan Wang, Instagram sayfasında paylaştı.

Yaptığı defileler ve yıldız seviyesine taşıdığı mankenlerle bilinen iç giyim markası Victoria’s Secret sosyal medyayı sallayan bir tartışmanın ortasında kaldı. Campaign Türkiye'nin haberine göre Body by Victoria koleksiyonu için bir reklam kampanyası başlatan marka, Femvertising‘in (kadın bedenini öne çıkarak reklam kampanyası) gündemden düşmediği şu günlerde sosyal medya üzerinden #iamperfect (kusursuzum) hashtag’i açtı ve bununla eş zamanlı olarak birbirinden güzel mankenlere yer verdiği reklamları yayına soktu.

Ancak bu reklamlar sosyal medyada büyük tepki çekti. İç çamaşırlı mankenlerin önünde büyük puntolarla, “The Perfect Body” (Kusursuz Vücut) yazan ilanın, kadınların kendilerine olan güvenini azalttığı ve anoreksiye sürüklediği öne sürüldü. Sosyal medya üzerinden büyük tepki toplayan bu kampanya hakkında Change.org‘da bir imza kampanyası başlatıldı.

İmza kampanyasının bildirisinde, “Tek bir vücut tipine ‘Kusursuz’ demek kadınların vücutlarındaki inanılmaz çeşitliliği övmeye engel oluyor” ifadesi yer aldı. Şimdiden 5 bini aşkın imza toplayan kitle, Victoria’s Secret’ın özür dilemesini ve kampanyayı bir an önce sonlandırmasını istedi. Kampanyayı başlatan İngiliz Frances Black, “Reklamları bir AVM’de gördüğümde beynimden vurulmuşa döndüm” açıklamasını yaptı.

Bar Refaeli'nin yer aldığı reklam filmi tepki çekti. Bir gözlük firması için çekilen reklamda Refaeli'nin striptiz yapması ülkesi İsrail'de eleştirilerin hedefi oldu.

İtalyan dondurma markasının ”dinimiz dondurmadır” sloganı rahip ve rahibelerin kullanıldığı reklam, Katoliklerin tepkisi üzerine kaldırıldı...

Erkek iç giyim markasının reklamındaki kadın kullanımı tepkilerin hedefi oldu. Norveç'teki reklam yasaklandı...

Ünlü İtalyan markası Roberto Cavalli’nin parfümü Just Cavalli yeni reklamıyla Sufi Müslümanları kızdırdı. Tepkinin sebebi ise Cavalli’nin “H” harfine benzeyen sembolü kullanması. Sufiler için kutsal olan söz konusu sembolü 2011 yılından beri kullanan Cavalli, bunların birebir aynı olmadığını savunsa da bu açıklama, Sufileri ikna etmedi.

Rolling Stones grubunun kurucularından Mick Jagger’ın model kızı Georgia May Jagger’in yer aldığı reklam ise ortalığı iyice kızıştırdı. Modelin bileğinde ve boynunda görülen logo, geçtiğimiz günlerde Almanya, ABD ve İngiltere’de protestolara yol açtı.

Topluluğun “Allah” anlamında kullandığı bu kutsal sembol için protestoculardan Nasim Bahadorani şunları söyledi: “Bu işareti ters çevirmek ya da döndürmek anlamını değiştirmiyor. Bizim için kutsal olan bu işareti şirketlerin kâr amacıyla kullanması aşağılayıcı ve saygısızca bir hareket.” Cavalli’nin kullandığı logonun kaldırılması için başlatılan imza kampanyasında şu ana kadar 3200’e yakın imza toplandı.

Giyim sektörünün ABD merkezli önemli şirketlerinden biri olan tek renkli t-shirtleri ve iç çamaşırlarıyla bilinen American Apparel yine şaşırtıcı bir tanıtıma imza attı. Daha önce seksin doğallığını ve gerçekliğini yansıtmak için vitrin mankenlerine pubik tüy ve meme ucu ekleyen American Apparel bu kez Bangladeşli bir modele üstsüz poz verdirerek yeni bir tartışma başlattı.
Fotoğrafta poz veren 22 yaşındaki Maks’ın göğüs hizasında Made in Bangladesh (Bangladeş’te üretildi) yazısı bulunuyor.

Çarpıcı reklam gelenekçi Müslümanlar tarafından tepki gördü. Reklam tasarımı ve yaratımını bir ajansa devretmek yerine kendisi üstlenen ve bu süreçte şirket CEO’su Dov Charney’nin doğrudan rol aldığı American Apparel reklamları rahatsız ediciliğe varan cinsel anlamlarla yüklü olabildiği kadar -göçmen reformu ya da LGBT hakları kampanyasında olduğu gibi- politikleşebiliyor da.

Ajansın hazırladığı reklam afişlerinde birkaç kadın, Ford Figo model otomobilin bagajında, elleri, ağızları ve ayakları bağlı halde görülüyordu. ‘Tüm endişelerinizi geride bırakın’ sloganlı reklamların dikkat çekici kısmı ise, afişlerin birinde Kardashian kardeşlerin ve Paris Hilton’un, bir diğerinde ise İtalya eski başbakanı Silvio Berlusconi’nin yer alıyor olmasıydı.

Ford, reklamı onaylamadı ancak reklam internete sızdı. Bu durumda hem Ford hem de JWT özür dilemek zorunda kaldılar. JWT Hindistan ayrıca, reklamlara karşı oluşan tepkinin ardından kampanyanın arkasında yer alan yaratıcı ekibin işine son verildiğini duyurmuştu.

Kanada arkadaşlık sitesi ionechat.com Eylül ayında Facebook‘a verdiği reklamında genç bir kızın görseline yer vermiş ve ‘arkadaşlık ve ilişki için Kanadalı bayanlarla tanışın!’ teklifini sunmuştu. Ancak sorun şu ki, reklamda kullanılan görsel, tecavüz anının fotoğraflarının internette yayınlanmasından sonra intihar eden 17 yaşında bir genç kıza aitti. Eleştirilere hızla yanıt veren Facebook, özür dileyerek ionechat.com’un bünyesindeki reklam gösterimlerini engellemişti.

Dunkin’ Donuts‘ın Tayland’daki franchiselarından biri yeni çikolatalı donut’ının tanıtımını yapmak için sürdürdüğü kampanya görsellerinde yüzü tamamen siyah makyajla kaplanmış bir modele yer verdi. Reklamın ırkçı olduğunu ifade eden şiddetli eleştirileri üzerine Dunkin’ Donuts özür dilese de franchise’ın sahibi Nadim Salhani bu tepkinin sebebini anlayamadığını bildirdi. Salhani, “Peki ya donut da beyaz olsaydı ve ben de birini beyaza boyasaydım bu da ırkçı olur muydu?” dedi.

Gazlı içecek markası Mountain Dew, son ulusal kampanyasında muhtemelen müziğini daha önce dinlemedikleri rapçi Tyler the Creator’la anlaşmıştı. Ortaya çıkan sonuçsa, birçokları açısından hem saldırgan hem de fazlasıyla ırkçı bulundu.

Marka imajının kreatif kontrolünü, parçalarında ‘Hamile bir o*****ya tecavüz ettim ve arkadaşlarıma üçlü yaptığımı söyledim’ (Rape a pregnant b****, and tell my friends I had a threesome) gibi sözler barındıran birine emanet eden Mountain Dew’in elbette özür dilemekten başka çaresi kalmamıştı.

2. Dünya Savaşı sırasında erkekler cephede savaşırken, kadınlar da ülke kalkınmasına fabrikalarda emek göstererek katkıda bulunuyorlardı. ‘We can do it’ şiarının sözcüsü Rosie the Riveter da bunu simgeleyen kültürel ikonların en önde gelenlerinden biriydi.

Ev temizlik ürünleri firması Swiffer Rosie’nin modern versiyonunu bir reklamında kullanmak isterken, kadınların sosyo-ekonomik istihdamını değil, ücretsiz ev işçiliğine hapsedilmesini örtük bir şekilde onaylamış oluyordu. Bir kadın elbette ki ev içi kabiliyetlerinden ibaret olmamalıdır. Hatasını geç de olsa fark eden Swiffer, Twitter hesabından rencide ettiği tüm gruplardan özür dilemek zorunda kaldı.

Geçtiğimiz bahar aylarında, Boston metrosunda bir reklamını yayınlayan McDonald’s yoğun tepki çekmişti. Zira ağlayan bir kadını sergileyen reklam, sosyal farkındalık yaratmaya çalışan intihar karşıtı bir kampanya kılığında, Big Mac propagandası yapıyor ve bir hamburger uğruna depresyona giren kadınlara yalnız olmadıklarını salık veriyordu; mesajın altında yer alan acil durum telefon numaralarıyla birlikte.

Markalar, toplumsal hassasiyetleri pazarlama ve kazanç amaçlı manipüle etmelerinin bedelini ödemek zorunda kalıyorlar. ABD’li GSM operatörü AT&T de 11 Eylül’ün 12′inci yıldönümünü anmak istemiş, resmi Twitter hesabından BlackBerry Z10 tarafından iki ışık sütunu şeklinde gösterilen çöken Dünya Ticaret Merkezi kuleleri görselini paylaşmış, görsele ‘Unutma!’ ibaresini eklemişti. Kimileri tarafından empatik bulunan mesaj, kimileri içinse ulusal bir trajedinin istismar edilmesi olarak yorumlanmıştı.

Unilever‘in margarin markası Flora için geçtiğimiz Eylül ayında hazırlanan reklamda, üzerinde ‘Baba, ben eşcinselim’ yazan bir kurşun bir kalbi hedef alıyor ve ‘Bugün güçlü bir kalbe ihtiyacınız var’ sloganı yer alıyordu. Güney Afrika, Lowe & Partners ajansı tarafından yaratılan bu reklama onay vermediğini belirten FMCG devi, reklamın gösterimini iptal ederek özür dilemek zorunda kalmıştı.

Ünlü Alman otomobil devi Mercedes için çekilen reklam filmi çok konuşulacağa benziyor. Alman yönetmen Tobias Haase tarafından çekilen ve Mercedes'in Stuttgart'taki merkezinde yöneticilere izletilen reklam filmi tartışmalara neden oldu.

Ünlü Alman otomobil devi Mercedes için çekilen reklam filminde "Tehlikeyi önceden fark eder' sloganını yansıtmak için Adolf Hitler'i henüz küçük bir çocukken ezerek öldürdü. Alman yönetmen Tobias Haase tarafından çekilen ve Mercedes'in Stuttgart'taki merkezinde yöneticilere izletilen reklam filmi tartışmalara neden oldu. Reklam filminde, bir köyden geçen bir Mercedes, iki küçük kızın varlığını algılayınca hemen otomatik fren sistemi devreye girerek, olası bir kaza önlenebiliyor.

Araç, Hitler'in doğduğu Avusturya'nın Braunau köyüne girerken yine küçük bir çocuk uçurtma uçururken görülüyor. Mercedes araç ise çocukğun üzerine sürüyor ve ölümüne sebep oluyor. O sırada bir kadın, "Adolf' diye bağırırken duyuluyor. Adolf Hitler'i canlandıran çocuğun ölümünün ardından reklam şu spot cümle ile sona eriyor: Tehlikeleri önceden fark eder...

Ünlü Alman otomobil devi Mercedes için çekilen reklam filmi çok konuşulacağa benziyor. Alman yönetmen Tobias Haase tarafından çekilen ve Mercedes'in Stuttgart'taki merkezinde yöneticilere izletilen reklam filmi tartışmalara neden oldu.

Brezilya'da iç çamaşırı üreten bir firma sağ ve sol sloganı altında siyasi yelpazenin uçlarından gelen liderleri kullarak reklamlarını yaptı. Eski ABD başkanını Kübalı meslektaşı ile kırmızı bir sütyenin içine monte eden şirkete ne tepki geleceği ise merak konusu... Muhafazakâr Parti lideri Margaret Thatcher ve Marksist devrimci Che Guevara'yı da bir sütyen de buluşturan firma, eski Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez ve eski ABD başkanı George Bush'a da siyah bir sütyende yer verdi.

Reklamın vermek istediği mesaj ise, eğer onları bile bir araya getirdiyse sizin göğüsleriniz üzerinde yapacağı etkiyi bir düşünün.

Brezilya'da iç çamaşırı üreten bir firma sağ ve sol sloganı altında siyasi yelpazenin uçlarından gelen liderleri kullarak reklamlarını yaptı. Eski ABD başkanını Kübalı meslektaşı ile kırmızı bir sütyenin içine monte eden şirkete ne tepki geleceği ise merak konusu... Muhafazakâr Parti lideri Margaret Thatcher ve Marksist devrimci Che Guevara'yı da bir sütyen de buluşturan firma, eski Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez ve eski ABD başkanı George Bush'a da siyah bir sütyende yer verdi.

Devlet liderlerini öpüşürken gösteren fotomontajlı 'Unhate' (Nefret Etme) reklam kampanyasıyla dünya çapında büyük tartışmalar yaratan Benetton, belki de en cesur hamlesini yaparak afişlerini İsrail'in Tel Aviv kentine astı. Kullanılan afişlerden en dikkat çekeni ise İsrail Başbakanı Benyamin Netahyahu ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın öpüştüğü afiş oldu.

Benetton yeni afişlerinde fotomontajla, Papa'yı Mısırlı bir imamı, Obama'yı da Çin Devlet Başkanı Hu Jintao'yu dudağından öpüyormuş gibi gösterdi. Reklam kampanyaları ve sosyal sorumluluk projeleriyle adından her zaman söz ettirmeyi başaran Benetton, bu son kampanyasıyla özelikle Vatikan'ı kızdıracak gibi görünüyor.

Benetton'ın 1980'lerde fotoğrafçı/reklamcı Oliviero Toscani'yle başlattığı reklam kampanyaları bütün dünyada büyük ilgi çekmiş, aynı derecede tepki de görmüştü. İşte o çalışmalardan en dikkat çekenleri...